OCHRONA PRAWNA ODMIAN MALINY I JEŻYNY WYHODOWANYCH W SADOWNICZYM ZAKŁADZIE DOŚWIADCZALNYM W BRZEZNEJ.
Sadowniczy Zakład Doświadczalny w Brzeznej ponosi ogromne koszty hodowli twórczej w celu uzyskania nowych odmian, ich przebadania, wpisania do rejestru odmian, oraz utrzymania ich w tymże rejestrze. Dodatkowo jako hodowca jesteśmy zobligowani do tego by prowadzić w stosunku do tych odmian hodowlę zachowawczą. Natomiast proporcje w legalnym i nielegalnym obrocie tym materiałem są przerażające. Dalszy brak reakcji z naszej strony zaprowadziłby nas niewątpliwie do upadku. Co za tym idzie, to właśnie Państwu ta strata z czasem dokuczyłaby najbardziej, bo brak nowych odmian oraz brak hodowli zachowawczej istniejących już odmian, doprowadziłby szybko do ich wyrodzenia się, czyli pogorszenie wielkości i jakości Państwa plonów. Toteż aby tym samym zadbać o naszą wspólną przyszłość postanowiłem zacząć działać radykalniej, Zaczynam od uświadamiania i propozycji dla tych którzy chcą dobrowolnie i po przyjacielsku rozwiązać ten problem.
Odmiany malin wyhodowanych w SZD Brzezna:
- Benefis®,
- Laszka®,
- Litacz®,
- Nawojka® (Odmiana wykreślona z Krajowego Rejestru ),
- Pokusa®,
- Polana®,
- Polesie®,
- Polka®,
- Popiel®,(Odmiana wykreślona z Krajowego Rejestru ),
- Poranna Rosa®,
- Radziejowa®,
- Sokolica®,
Odmiany jeżyn wyhodowanych w SZD Brzezna:
- Gazda®,
- Orkan®,
- Polar®,
- Gaj®,
- Ruczaj®,
- Brzezina®
SZD prowadzi ciągłe prace hodowlane nad nowymi odmianami obu wyżej wspomnianych gatunków. Jednak doskonalenie roślin ogrodniczych musi mieć źródła finansowania. Finansowanie to pochodzi z wielu źródeł, z czego najważniejszym z nich powinny być wpływy
z tytułu korzystania z opłat licencyjnych lub hodowlanych z tych już istniejących odmian, odmian które osiągnęły już sukces. Z racji ogromnego piractwa związanego z nielegalnym namnażaniem roślin, ich obrotem, bądź wysadzaniem tych roślin we własnych gospodarstwach zostaliśmy jako zakład pozbawieni niemałych środków finansowych z tytułu braku opłat licencyjnych. To pogarsza naszą kondycję finansową i dlatego jesteśmy zmuszeni temu precedensowi przeciwdziałać.
W kwestii prawnej zacznę od przedstawienia przepisów prawnych. Wszystkie nasze odmiany chronione są wyłącznym prawem. USTAWA z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2003 r.) precyzuje to pojęcie:
Art. 21. Wyłączne prawo obejmuje:
1) wytwarzanie lub rozmnażanie,
2) przygotowanie do rozmnażania,
3) oferowanie do sprzedaży,
4) sprzedaż lub inne formy zbywania,
5) eksport,
6) import,
7) przechowywanie – materiału siewnego odmiany chronionej.
Art. 22. 1. Wyłączne prawo obejmuje również:
a) pochodne, odkryte lub wytworzone z chronionej odmiany macierzystej niebędącej odmianą pochodną,
b) które nie różnią się wyraźnie od odmiany chronionej,
c) w przypadku których wytworzenie materiału siewnego wymaga powtarzalnego używania odmiany chronionej wyłącznym prawem.
Materiał siewny – oznacza rośliny lub ich części przeznaczone do siewu, sadzenia, szczepienia, okulizacji lub innego sposobu rozmnażania roślin, w tym z zastosowaniem metod biotechnologii;
Wyłączne prawo – oznacza prawo hodowcy do ochrony wyhodowanej albo odkrytej
i wyprowadzonej odmiany, a także do zarobkowego korzystania z niej.
Art. 25. Każdy, kto korzysta z materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem, jest obowiązany, na wniosek hodowcy posiadającego wyłączne prawo do tej odmiany, udzielać mu pisemnych informacji dotyczących ilości materiału siewnego odmiany chronionej oraz uiścić na rzecz hodowcy opłatę w wysokości opłaty licencyjnej za korzystanie z wyłącznego prawa do danej odmiany.
W przypadku legalnego zakupu sadzonek szkółkarz posiadający licencję na rozmnażanie odmiany zgłasza nam ilości sprzedanych roślin i odprowadza opłatę licencyjną. W przypadku kupowania z niepewnych źródeł narażacie się Państwo na:
- zakup wyrodzonego lub chorego materiału sazkółkarskiego który nie będzie plonował
w sposób zadawalający, - roszczenia z naszej strony odnośnie opłat licencyjnych ( nie posiadanie dowodu zakupu jest równoznaczne z nielegalnym posiadaniem towaru, chyba że jest to wyszczególnione w rejestrze sprzedanego towaru przez szkółkarza posiadającego sublicencję )
- roszczenia z naszej strony o zwrot utraconych korzyści,
- karę grzywny lub nawet karę pozbawienia wolności nawet do 5 lat ( np. kradzież dóbr intelektualnych, paserstwo ).
Art. 30.
1. Hodowca posiadający wyłączne prawo może, w drodze umowy licencyjnej, udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z wyłącznego prawa.
2. Umowa licencyjna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
3. W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wyłącznego prawa (licencja ograniczona); jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wyłącznego prawa, licencjobiorca ma prawo korzystania z wyłącznego prawa w takim samym zakresie jak licencjodawca (licencja pełna).
4. Jeżeli w umowie licencyjnej nie zastrzeżono wyłączności korzystania z wyłącznego prawa, udzielenie licencji jednemu podmiotowi nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym podmiotom, a także jednoczesnego korzystania z wyłącznego prawa przez hodowcę (licencja niewyłączna).
5. Uprawniony z licencji może udzielić dalszej licencji (sublicencji) tylko za zgodą hodowcy, wyrażoną w formie pisemnej; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone.
Sadowniczy Zakład Doświadczalny ma duże możliwości dochodzenia należnych mu opłat hodowlanych zawartych w opłatach licencyjnych poprzez:
- polubowne załatwienie sprawy – zalegalizowanie plantacji przez pobranie opłat licencyjnych od powierzchni uprawy,
- brutalne załatwienie sprawy np. poprzez powiadomienie prokuratury o popełnieniu przestępstwa przez osoby sprzedające lub nielegalnie zakładające plantacje
z odmian prawnie chronionych, ( wytoczenie sprawy karnej ) - wytoczenie spraw cywilnych w Sądzie o naprawienie szkody.
- Niezależnie od roszczeń odszkodowawczych hodowca może dochodzić wydania uzyskanych przez naruszyciela korzyści. Z żądaniem wydania uzyskanych korzyści można wystąpić niezależnie od tego, czy naruszenie było zawinione. Teoretyzując: jeżeli ktoś dorobił się majątku z nielegalnej uprawy maliny POLESIE narażony jest na roszczenia z naszej strony o wydanie wszelkich uzyskanych korzyści, czyli całego majątku.,
Dochodzenie roszczeń w postępowaniu cywilnym
Art. 36a. 1. Hodowca, którego wyłączne prawo zostało naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo:
1) zaniechania naruszania;
2) usunięcia skutków naruszenia;
3) naprawienia wyrządzonej szkody:
a) na zasadach ogólnych albo
b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej, która w chwili jej dochodzenia byłaby należna tytułem udzielenia przez hodowcę licencji, a w razie zawinionego naruszenia w wysokości odpowiadającej wielokrotności tego wynagrodzenia, jednak nie wyższej niż jej trzykrotność;
4) wydania uzyskanych korzyści.
2. Niezależnie od roszczeń, określonych w ust. 1, hodowca może się domagać jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści
i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd.
3. Sąd może nakazać osobie, która naruszyła wyłączne prawo, na jej wniosek i za zgodą hodowcy, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz hodowcy, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.
4. Sąd, rozstrzygając o naruszeniu prawa, może orzec na wniosek hodowcy
o bezprawnie wytworzonym materiale siewnym lub materiale ze zbioru oraz środkach
i materiałach użytych do ich wytworzenia, w szczególności może orzec o ich wycofaniu
z obrotu, przyznaniu hodowcy na poczet należnego odszkodowania lub zniszczeniu. Orzekając, sąd uwzględnia wagę naruszenia oraz interesy osób trzecich.
5. Domniemywa się, że środki i materiały, o których mowa w ust. 4, są własnością osoby, która naruszyła wyłączne prawo.
Art. 36b. 1. Sąd właściwy do rozpoznania spraw o naruszenie wyłącznego prawa miejsca, w którym sprawca wykonuje działalność lub w którym znajduje się jego majątek, także przed wytoczeniem powództwa rozpoznaje, nie później niż w terminie 3 dni od dnia złożenia w sądzie, wniosek mającego w tym interes prawny:
1) o zabezpieczenie dowodów oraz o zabezpieczenie związanych z nimi roszczeń;
2) o zobowiązanie naruszającego wyłączne prawo do udzielenia informacji
i udostępnienia określonej przez sąd dokumentacji mającej znaczenie dla roszczeń,
o których mowa w art. 36a ust. 1;
3) o zobowiązanie innej niż naruszający osoby do udzielenia informacji, które mają znaczenie dla roszczeń, określonych w art. 36a ust. 1, o pochodzeniu, sieciach dystrybucji, ilości i cenie towarów lub usług naruszających wyłączne prawo, jeżeli:
a) stwierdzono, że posiada ona towary naruszające wyłączne prawo, lub
b) stwierdzono, że korzysta ona z usług naruszających wyłączne prawo, lub
c) stwierdzono, że świadczy ona usługi wykorzystywane w działaniach naruszających wyłączne prawo, lub
d) została przez osobę określoną w lit. a, b lub c wskazana jako uczestnicząca
w produkcji, wytwarzaniu lub dystrybucji towarów lub świadczeniu usług naruszających wyłączne prawo,
a powyższe działania mają na celu uzyskanie bezpośrednio lub pośrednio zysku lub innej korzyści ekonomicznej, przy czym nie obejmuje to działań konsumentów będących
w dobrej wierze.
2. Sąd, dopuszczając dowód lub rozpoznając wnioski, o których mowa w ust. 1, zapewnia zachowanie tajemnicy przedsiębiorcy i innych tajemnic ustawowo chronionych.
3. Od obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, może uchylić się ten, kto według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego mógłby jako świadek odmówić zeznań lub odpowiedzi na zadane mu pytanie.
4. W uzasadnionych przypadkach sąd może uzależnić wydanie postanowienia
o zabezpieczeniu dowodów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, od złożenia kaucji.
5. Zażalenia na postanowienia sądu w sprawach, o których mowa w ust. 1, sąd rozpoznaje w terminie 7 dni.
6. Do zabezpieczenia dowodów stosuje się odpowiednio art. 733, art. 742 i art. 744-746 Kodeksu postępowania cywilnego.
Przepisy karne
Art. 37. Kto:
1) narusza wyłączne prawo do odmiany,
2) oznacza nazwą odmiany chronionej wyłącznym prawem materiał siewny lub materiał ze zbioru innej lub nieznanej odmiany podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Kolejną sprawą jest PASERSTWO.
Paserstwo jest przestępstwem ponieważ rzecz, którą paser: nabywa, pomaga zbyć, przyjmuje lub ukrywa – może pochodzić z przestępstwa. Paserstwo jest zagadnieniem szerokim bo występują cztery alternatywnie ujęte formy wykonawcze tego przestępstwa:
- nabycie rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego, przez co należy rozumieć dokonanie transakcji zmierzającej do uzyskania przez pasera od zbywcy przedmiotu tej transakcji w zamiarze postępowania z nią jak właściciel. Należy to rozumieć, że każdy kto zakupił lub dostał materiał np. odmiany maliny prawnie chronionej i wysadził ją w polu celu osiągania z tej uprawy korzyści finansowych popełnia przestępstwo.
- pomoc w zbyciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego, np. wskazanie nabywcy, dostarczenie przedmiotu do miejsca transakcji itp. Zdaniem SA w Krakowie, sprawca w takiej sytuacji zawsze działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla siebie lub kogoś innego. Czyli nawet świadczenie usługi transportowej nielegalnego materiału szkółkarskiego jest rodzajem paserstwa.
- przyjęciu rzeczy pochodzącej z czynu zabronionego, np. w celu jej przechowania, dokonania określonych zmian i przeróbek zwiększających spodziewaną cenę sprzedaży itp., przy czym motywem kierującym sprawcą jest z zasady chęć osiągnięcia korzyści majątkowej. Zatem nawet jeśli ktoś dostał darmo z nielegalnego źródła sadzonki malin odmiany prawnie chronionej, a wysadził je w pole w celu osiągania z niej zysku popełnia paserstwo.
- pomoc do ukrycia rzeczy pochodzącej z czynu zabronionego, wiąże się najczęściej
z przesłanką działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Kodeks karny Art. 291. § 1. Kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Legalne korzystanie z naszych odmian chronionych wyłącznym prawem ma miejsce gdy ogrodnik kupuje kwalifikowany materiał siewny ( np. sadzonki malin ), następnie wysadza je w pole, a zbiór owoców przeznacza na sprzedaż lub na własne potrzeby. Nie mając jednak od hodowcy licencji na rozmnażanie nie można wykorzystać własnej legalnej plantacji do pozyskiwania nowych roślin .
Kończąc jeszcze raz przypomnę, że tylko stosowanie kwalifikowanego materiału jest najtańszym sposobem zwiększania plonu i poprawy jakości produkcji. Gwarancję jakości i legalności zakupionego a kwalifikowanego towaru daje urzędowa etykieta, wypis ze świadectwa kwalifikacji materiału szkółkarskiego, oraz faktura na kupiony towar. W praktyce często można spotkac dodatkowy dokument – Dokument dostawcy
REASUMUJĄC:
1.Samowolne rozmnażanie odmian licencyjnych jest nielegalne
2.Nawet przechowywanie materiału szkółkarskiego odmian prawnie chronionych jest łamaniem prawa,
3.Łamaniem prawa jest także przygotowanie do rozmnażania, – każdy kto kupuje niewielką partię roślin
z zamiarem jej dalszego rozmnożenia – łamie prawo,
4.Każdy kto oferuje towar do sprzedaży np. na aukcjach internetowych – łamie prawo.
5.Oferowanie do sprzedaży malin bez nazwy odmianowej też narusza wyłączne prawo, gdyż jest to oferowanie do sprzedaży materiału który nie różni się wyraźnie od odmiany chronionej.
MOŻLIWOŚĆ ZALEGALIZOWANIA UPRAWY.
Sadowniczy Zakład Doświadczalny w Brzeznej wychodzi z propozycją umożliwiającą polubowne załatwienie sporu dotyczącego naruszenie praw do odmiany. Proponujemy i gorąco namawiamy producentów owoców do zalegalizowania swoich nielegalnie założonych plantacji malin. Pozwoli to wielu z Państwa spokojnie spojrzec nam w oczy, i uniknąć ewentualnych zagrożeń i konsekwencji prawnych. Nielegalnie założone plantacje naruszają nasze prawa do czerpania korzyści finansowych z odmian wyhodowanych w naszym zakładzie. Proponujemy zalegalizowanie nielegalnych plantacji owocujących poprzez jednorazowe zapłacenie ryczałtowej kwoty od każdego hektara obsadzonego naszymi odmianami w wysokości 1000 złotych netto. ISTNIEJE MOŻLIWOŚĆ NEGOCJACJI STAWKI.